زن چه زمانی می تواند از حق حبس استفاده کند

حق حبس حق زوجه یا زن برای عدم تمکین است و هنگامی که مهریه زن به طور کامل یا در اصطلاح عندالمطالبه پرداخت نشود، این حقوق اجرایی است. در ادبیات حقوقی، حق حبس به معنای امکان امتناع از انجام‌ تعهد یا ایفای وظیفه توسط طرف مقابل در عقد معاوضه است. بنابراین برای مهریه، نفقه، ساقط کردن حق حبس و موارد این چنینی در قانون به صراحت و کامل بندها و تبصره‌ هایی مطرح شده است. اینکه زن چه زمانی می تواند از حق حبس استفاده کند؟ به شرایط کلی ازدواج و عقد بستگی دارد که در ادامه بیشتر درباره آن بحث شده است. وکیل ارومیه شرایط مشاوره و اخذ وکیل برای طلاق و دعاوی حق حبس را نیز فراهم کرده که می توانید از آن ها استفاده کنید.

حق حبس چیست

به استناد ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زوجه می تواند تا مهریه او به وی تسلیم و داده نشده از انجام وظایفی که در مقابل زوج دارد، پرهیز کند. حق حبس زن در مقابل شوهر بر مبنای دو شرط بوده که عدم‌ تعیین مدت معین برای پرداخت مهریه و عدم برقراری رابطه زناشویی پیش از گرفتن مهر از این موارد است. بنابراین حق حبس که از امتیازات قانون و ریشه فقهی برخوردار بوده مشروط بر اینکه مهر زوجه حال و امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود، برای دفاع از حقوق زنان در اسلام جاری است.

به زبان ساده و عامه فهم، حق حبس زن به معنای عدم ایفای وظایف زناشویی زن یا عدم تمکین عام و خاص او در برابر شوهر تا زمان دریافت تمام و کامل مهریه خود است. این حق حبس شامل زندگی در مکان دلخواه شوهر، رفع نیازهای جنسی و یا حسن معاشرت زوجه با زوج است.

حق حبس چگونه ساقط میشود

استفاده زن از حق حبس و عدم تمکن از شوهر در شرایط خاصی قابل انجام است که در ماده ۱۰۸۵ و ۱۰۸۶ در قانون مدنی به آن ها اشاره شده است. در واقع سقوط حق حبس یعنی از بین رفتن این حقوق برای زنان و عدم استناد زن به این قانون برای مطالبه حق خود که شامل تعیین مهلت برای مهریه و تمکین عام و خاص از شوهر است. بنابراین دو استثنای مهم سقوط حق حبس برای زن به صورت زیر است که شامل:

● تعیین مدت برای مهریه

در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی در رابطه با حق حبس مطرح شده که مهریه زن باید حال باشد و برای مهر مدت دار این قانون اعمال نخواهد شد. مطالبه مهریه حال در هر زمان بعد از نکاح عقد ممکن است و حق حبس برای آن مشمول خواهد بود اما با تعیین مهلت جهت پرداخت مهریه توسط شوهر صرفا در آن محدوده زمانی می توان مهریه زوجه را کامل پرداخت نمود.

● عدم تمکین‌ از سوی زنان

در ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی شرط دوم ساقط شدن حق حبس زن، تمکین زوجه از شوهر خود با رضایت وی و پیش از اخذ مهریه است‌. بنابراین اگر زن بعد نکاح عقد به اختیار برای ایفای وظایف خود در مقابل شوهر قیام کند اگر چه حق حبس برای او ساقط شده اما حق مطالبه مهر از او گرفته نخواهد شد. یکی از اسباب شرط حق حبس برای زن، عدم تمکین و رابطه زناشویی او پیش از پرداخت مهریه شوهر بوده این امر در قوانین نیز مطرح شده است.

حق حبس در دوران عقد چیست

در دوران نکاح عقد بین زوج و زوجه، مادامی که مهریه زن به طور کامل پرداخت نشده، حق حبس برای زن و عدم تمکین عام و خاص از شوهر برای او وجود داشته و حق قانونی و شرعی است. در زمان عقد زن و شوهر بر یکدیگر حقی دارند که باید به آن عمل کنند. زن باید از شوهر تمکین و مرد باید نفقه و در صورت درخواست مهر زوجه را پرداخت کند. در صورت عدم انجام این تعهدات توسط زوج، همسر او از حق حبس برخوردار و این حقوق نه تنها مربوط به ازدواج اول بلکه در شرایط ازدواج دوم و باکره نبودن زن نیز وجود دارد. حق حبس در دوران عقد در صورت مهریه حال و تمکین نکردن زن قابل پیگیری بوده و در حالت پرداخت تمام مهریه و عدم‌ تمکین زن، شوهر می تواند اقدام به پیگیری قانونی و حتی با داشتن مدارک‌ برای ازدواج دوم در صورت‌ تایید ناشزه شمردن همسر عقدی خود طبق قانون اقدام کند.

حق حبس زوجه در قانون مدنی

در قانون مدنی حق حبس یا حق امتنا زوجه در فقه و حقوق اسلامی بدون احتساب نشوز برای زن اعمال شده است. این حق طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی برای زن در اسلام قید شده و این حقوق مبنایی در ماهیت‌ معوض داشته و در ماده ۱۰۸۶ نیز به شروط آن بیشتر پرداخته شده است. بنابراین‌ تا زمانی که زوجه مهریه کامل خود را از زوج‌ نگرفته این حق حبس طبق قواعد مدنی اسلامی برای او وجود دارد اما با یک بار تمکین شوهر و ایجاد تاریخ و محدودیت زمانی برای پرداخت‌ مهریه طبق مفاد قانون مدنی این حقوق سقوط و برای زن لغو خواهند شد.

حق حبس مهریه

از مظاهر عدل و انصاف در قوانین اسلامی و مدنی حق حبس مهریه بوده که تا موقعی که مهریه زوجه تسلیم نشده، می تواند با داشتن حق نفقه از تمکین زوج خودداری کند. در عقد معوض باید قاعده تسلیم و تسلیم رعایت شود و برای ازدواج نیز این حق حبس مهریه برای زن در نظر گرفته شده است. حق حبس برای مهریه حال است و در صورت نداشتن دو شرط اصلی آن، هنوز پرداخت نفقه به زن توسط شوهر او پا بر جا خواهد بود.

میزان نفقه در حق حبس

با توجه به نوسانات نرخ تورم سالانه میزان نفقه به صورت سالانه تغییر کرده و نمی توان مقادیر ثابتی را برای آن عنوان کرد. تعیین نفقه در حق حبس به درآمد و شرایط مالی مرد و زن، هزینه های زن، شان و مدارک تحصیلی، وضعیت اقتصادی و دیگر موارد بستگی دارد. بنابراین تعیین حداقل و حداکثر میزان نفقه در حق حبس بر اساس شرایط پرونده و نظر دادگاه متغیر خواهد بود. در حق حبس پرداخت مهریه باعث سلب حق نفقه نخواهد شد و برای هر دو حقوق می توان اقدامات قانونی انجام داد. نفقه زن و مهر او بر مرد واجب بوده و در شرایط عقد با توجه به توافق زوجین و درخواست آن ها در دادگاه بر میزان این نفقه نیز می توان توافقاتی با رضایت زوج و زوجه فراهم کرد.

حق حبس مرد چیست

حق حبس اختیاری برای طرفین عقد یا قرارداد است که بر اساس آن هر طرف حق دارد که اجرای تعهدات خود را موکول به اجرای تعهد دیگری انجام دهد. بنابراین حق حبس علاوه بر زن برای شوهر نیز وجود دارد و در شرایط پرداخت کامل نفقه و مهریه عند الاستطاعه به زن باید تمکین عام یعنی زندگی و سکونت مشترک با شوهر و تمکین خاص یعنی برقراری ارتباط زناشویی با او انجام شود. در غیر این صورت مرد با اثبات عدم تمکین و نشوز همسر عقدی خود می تواند برای گرفتن زن دوم و محکم کردن سقوط حق حبس زن اقدامات قانونی انجام دهد و از طریق دانش و مهارت وکیل برای حق حبس اقدام کند.

 جمع بندی

حق حبس از امتیازات قانون مدنی و اسلامی برای انجام تعهدات مرد و زن در ازدواج است. به ویژه حق حبس برای حمایت از زن و شان او در ازدواج بوده که بر اساس ماده قانون تا زمان عدم تسلیم و نگرفتن تمام مهریه زوجه می تواند از هر نوع عام و خاص تمکین خودداری کند. این امتناع و حق حبس ممکن است که طبق دو شرط نیز که شامل تعیین اجل و زمان برای مهریه و یا برقراری ارتباط زناشویی با مرد است، لغو گردد. با اخذ وکیل مجرب و متخصص در زمینه طلاق و حق حبس برای زوجین به ویژه زن بهترین نتایج و احقاق حق انجام خواهد شد.

وکیل ارومیه با ارائه مشاوره و بررسی جدیدترین قوانین خانوادگی و طلاق، دارای دانش و سوابق درخشان در حل و فصل این گونه از پرونده‌ها است. در این مقاله نیز به این مسئله که زن چه زمانی می تواند از حق حبس استفاده کند و شرایط آن پرداخت شد.

سوالات متداول

۱) آثار و تبعات استفاده از حق حبس چیست؟

زوج مکلف به پرداخت مهریه و نفقه به زن بوده، معافیت زوجه از تمکین، عدم صدور مجوز ازدواج مجدد برای شوهر، بن بست ارتباطی برای زوجین و دیگر موارد منفی در ارتباط زوجین از این تبعات سوء است.

۲) در حق حبس زن تمکین عام و خاص یعنی چه؟

تمکین خاص یعنی برقراری رابطه خاص زناشویی و ارتباط جنسی با مرد و تمکین عام یعنی زندگی در محل سکونت و منزل مشترک با مرد است. در حق حبس این تمکن و عدم انجام تعهدات میتواند دو طرفه و پرداخت نشدن مهریه ممکن است مبنای جدایی و طلاق قطعی زن و مرد گردد.

۳) شرایط ایجاد و سقوط حق حبس چیست؟

مهریه حال و تمکین دو شرط مهم برای ایجاد حق حبس بوده که نقض هر یک یعنی برقراری ارتباط خاص با زوج با اختیار کامل و ایجاد مدت زمان‌ معین برای پرداخت مهریه نیز از عوامل سقوط و عدم اعمال حق حبس برای زوجه است.