ربا چیست؟ آیا ربا همان نزول است؟

رعایت قوانین حوزه اقتصاد یک جامعه به ثبات و پایداری طولانی مدت آن کمک می‌کند. بااین حال می‌توان تخلفات و جرایمی را نیز در آن مشاهده کرد. جرایمی که نه تنها در شرع بلکه در عرف نیز گناه محسوب شده و قانونی نیستند. یکی از مهم‌ترین این موارد، ربا و نزول است. بی‌شک بارها با کلمه ربا یا نزول برخورد کرده‌اید. کلمه‌ای که به معنای دریافت سود از خرید و فروش کالا است. به عنوان مثال، اگر مبلغی را به فردی قرض دهید و از او در هنگام بازپرداخت، مبلغ بالاتری به عنوان سود دریافت کنید، ربا یا نزول انجام داده‌اید. در ادامه این بخش همراه ما باشید تا شما را با ربا، تفاوت آن با سود و انواع این جرم آشنا سازیم.

ربا چیست و چرا حرام است؟

ربا در لغت به معنی گرفتن بیش از اصل مال است. این عمل در متون دینی به‌شدت نهی شده‌است. به گونه‌ای که آن را از گناهان کبیره می‌دانند. در برخی موارد ممکن است از یک فرد، مبلغ معینی از پول را قرض کنید. در این صورت فرد قرض دهنده، در ازای دریافت مبلغ بالاتر به عنوان سود آن، مبلغ را در اختیار شما قرار می‌دهد. درنتیجه پول دریافتی از این طریق، ربا محسوب شده و از نظر اسلام نیز جایز نخواهد بود.

بسیاری از افراد ربا را با نزول یکی دانسته و آن را معامله غیرقانونی تلقی می‌کنند. این عمل پیامدهای غیرقانونی بسیاری دارد و باعث ایجاد آسیب در اقتصاد جامعه می‌گردد. یکی از مهم‌ترین موارد در هنگام پرداخت سود این است که یک قرارداد بین دو فرد قرض دهنده و قرض گیرنده ایجاد شود. در غیراینصورت فرد می‌تواند از پرداخت سود امتناع کند. جالب است بدانید که در برخی موارد، ربا به هیچ عنوان جرم شناخته نمی‌شود. از جمله این جرایم می‌توان به ربای بین زن و شوهر، ربای بین پدر و فرزند و ربای فرد مسلمان از کافر اشاره کرد.

تفاوت سود و ربا چیست

ربا و سود تفاوت‌های آشکاری با هم دارند. ربا دارای ارقام ثابت است اما سود به صورت توافقی بوده و بین دو طرف پیش بینی می‌شود. تا این بخش با ربا آشنا شدید، اما سود چیست؟ سود مقدار هزینه‌ای است که در صورت انجام یک فعالیت اقتصادی نصیب شما می‌شود. به عنوان مثال با سرمایه گذاری روی بورس، مقدار سرمایه‌ای که به دست می‌اورید،سود خالص شما خواهد بود.

از دیگر تفاوت‌های اصلی میان ربا و سود می‌توان به نحوه پرداخت آن اشاره کرد. پرداخت ربا الزامی می‌باشد. شما باید مبلغ معین را به فرد مقابل خود پرداخت کنید. اما پرداخت سود پس از تحقق آن الزامی می‌باشد.

انواع ربا

ربا دارای انواع قرضی و معامله‌ای است که هریک از آنها دارای تعاریف و مشخصات متفاوتی هستند. در بخش ذیل شما را با انواع ربا آشنا خواهیم ساخت. 

ربای قرضی

از رایج‌ترین رباها می‌توان به ربای قرضی اشاره کرد. در این نوع از نزول، فرد پس از دریافت مبلغی معین از فرد قرض دهنده، باید آن را در زمان مقرر با سود بیشتر رداخت کند. این عمل در ادیان دینی گناه است و مجازات سختی به دنبال دارد.

ربای معامله‌ای

همانطور که از نام آن پیداست، ربای معامله‌ای شامل خرید و فروش و دریافت مبلغی بالاتر از قیمت کالا است. در این روش، پول و یا کالای خریداری شده با قیمتی بالاتر معامله می‌شوند. این نوع ربا در گذشته نیز رواج بالایی داشت. در هر صورت این روش نیز مانند ربای قرضی، گناه بوده و چه از نظر اسلام و چه قانون به عنوان یک عمل غیرمجاز شناخته می‌شود.

تمامی معامله‌هایی که براساس ربا و نزول انجام می‌شوند، مجازات سختی به همراه دارند. تمامی معاملات براین اساس باطل هستند. با توجه به ماده 190 قانون اساسی، هرگونه معامله‌ای که بین دو طرف براساس ربا انجام شود، نامشروع بوده و سندیتی دال بر صحت آن وجود نخواهد داشت. در صورت اثبات دریافت نزول، هر دو فرد ربا دهنده و گیرنده یا افراد واسط درگیر این معامله باید اموال دریافتی را پس دهند. از سوی دیگر، به حبس از 3 ماه همراه با 74 ضربه شلاق محکوم می‌شوند.

ربا بانکی چیست

امروزه سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و دریافت سود از آن به یکی از منابع درامد بسیاری از افراد تبدیل شده‌است که توانایی لازم برای استفاده از آن در سرمایه‌گذاری کاری را ندارند. بانک‌ها با استفاده از حساب‌های سپرده، وجوهی را از موسسه ها دریافت کرده و به عنوان وام و اعتبارهای کوتاه مدت و بلند مدت به دست بنگاه‌های اقتصادی می دهند. با اینحال، با توجه به اعتقاد بسیاری از فقها، این امر نیز ربا شناخته شده و حرام می‌باشد.

از این رو در دنیای اسلام، بانکداری اسلامی یا به عبارتی دیگر بانکداری بدون ربا توسعه یافته‌است. در این نوع بانکداری، ربا جرم بوده و گناه شناخته می‌شود. درحالت کلی بانک‌ها جز استثنا بوده و جواز دریافت بهره دولتی را دارند. شما می‌توانید با خیال آسوده نسبت به دریافت وام از بانکداری اسلامی اقدام کنید و از آن به عنوان وام استفاده نمایید.

سخن پایانی

دریافت ربا و نزول از بزرگترین گناه های کبیره اسلام است که در تمامی ادیان با منع بالایی رو به رو است. در این روش، شما در قبال دریافت مبلغ معین از فرد قرض دهنده، توافق بر پرداخت مبالغ بیشتر می‌کنید تا بتوانید سود حاصل از آن را نیز به فرد پرداخت نمایید. در این صورت، هزینه اضافه به عنوان نزول شناخته شده و هیچ سودی نخواهد داشت. بسیاری از افراد سود بانک‌ها را نیز جز ربا می‌دانند. اما بانک‌ها جز استثنا بوده و جواز دریافت بهره بانکی را دارند. در این بخش سعی کردیم شما را با مفهوم ربا و نزول، انواع ربا، تفاوت آن با سود و ربا بانکی آشنا سازیم. بهتر است بدانید که انجام عمل ربا یا نزول دارای مجازات سختی است. در این صورت هر دو طرف معامله به تحمل حبس از 3 ماه محکوم شده و باید 74 ضربه شلاق را تحمل کنند.