لیست جرائم قابل گذشت

براساس قانون مجازات اسلامی، هر عملی مانند فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شود، جرم نام دارد. همچنین، شخصی که این فعل را انجام داده، مجرم شناخته می‌شود. یعنی اگر افراد به صورت مباشرت، مشارکت یا معاونت، اقداماتی را خلاف نظم عمومی جامعه انجام دهند، در آن صورت قانون برای آن جرم‌انگاری می‌کند. به این افراد متهم یا محکوم نیز می‌گویند.

در لیست جرائم قابل گذشت عنوان شده که جرائمی هستند که گذشت و خواستِ شاکی در آن‌ها تاثیرگذار باشد. همچنین این مورد سبب توقف تعقیب یا در مواردی عدم تعقیب فرد یا افراد متهم خواهد شد. این گذشت حتی می‌تواند سبب عدم اجرای مجازات نیز شود.

در مقابل، جرایم غیرقابل گذشت وجود دارد. در این مورد، گذشت شاکی در تعقیب یا عدم اجرای مجازات متهم تاثیری نمی‌گذارد. در این نوع جرایم، شاکی صرفا می‌تواند در تخفیف یا استفاده از نهادهای ارفاقی در مجازات محکوم تاثیرگذار باشد.

دلیل این‌که بعضی جرایم در لیست جرائم قابل گذشت هستند و برخی دیگر غیرقابل گذشت هستند، جنبه عمومی و حق‌الناسی آن‌ها است. تعدادی از جرایم، مواردی هستند که جنبه حق الناسی‌آن‌ها بالاتر از جنبه حق‌اللهی یا عمومی‌شان است. این جرایم قابل گذشت هستند یعنی با رضایت شاکی تعقیب متوقف می‌شود.

گاهی اوقات، برخی جرائم غیرقابل گذشت هستند. یعنی ماموران قانون حتی بدون شکایت شاکی خصوصی نیز این مجرمان را تعقیب کرده و پرونده‌ شان را پیگیری می‌کنند. با وبسایت وکیل ارومیه همراه باشید.

لیست جرائم غیرقابل گذشت در قانون جدید

برخی جرائم مانند ارتکاب جرم علیه امنیت ملی، پراهمیت هستند. برای این جرائم هیچ انعطافی در لغو مجازات وجود نخواهد داشت. بنابراین، در اغلب جرایم غیرقابل گذشت، بخشش شاکیان خصوصی تا حدی بر کاهش مجازات تاثیر می‌گذارد. البته در برخی مواقع احتمال دارد ناجی جان او نیز باشد ولی اصل جرم و مجازات همچنان باقی است.

به همین علت می‌توان گفت که نقش شاکیان خصوصی هم در جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت پررنگ است. تا حدی که گاهی اوقات تعیین کنده شدت یا کاهش مجازات است.

در حالت کلی جرایم غیرقابل گذشت به دو دسته تقسیم می شوند:

• آن دسته از جرائمی که مرکز دادرسی مسئولیت پیگیری آن‌ها را برعهده می‌گیرد. تفاوتی ندارد که شاکی خصوصی داشته باشند یا نداشته باشند. همچنین دادستانی مجاز است که این وظیفه را به یکی از معاونان خود بسپارد.
• نوع دیگری از جرائم در این دسته هستند که با شکایت شخص شاکی مورد پیگیری قرار می‌گیرند ولی با رضایت او، تعقیب متوقف نمی‌شود.

مهم‌ترین هدف از مجازات یک مجرم، جبران کردن آسیب‌های وارده به نظم عمومی است. این مورد صرفا برای جلب رضایت شخص زیان دیده نیست. به همین علت برای آغاز پیگیری، به شکایت شخص بزه دیده نیازی نخواهد بود.

لیست جرائم غیرقابل گذشت

برخلاف لیست جرائم قابل گذشت، جرائم غیرقابل گذشت آن دسته از جرائمی‌ هستند که تعقیب آ‌‌‌ن‌ها به نیاز شکایت شاکی خصوصی ندارد. حتی اگر شاکی یا شاکیان اعلام رضایت کنند، همچنان مرجع قضایی نمی‌توانند به استناد آن‌ها تعقیب، محاکمه و اجرای حکم را متوقف کند.

به عنوان مثال مواردی مانند خیانت در امانت، کلاه‌برداری، قتل عمد و سرقت از مهم‌ترین جرائم غیرقابل گذشت هستند. البته، ناگفته نماند که در جرائم غیرقابل گذشت، با رضایت شاکی در دادگاه می‌توان در مجازات متهم تخفیف قائل شد. درصورتی‌که پس از صدور حکم قطعی، شاکی رضایت دهد، دادگاه بعد از درخواست محکوم، در مجازات او تجدیدنظر کرده و آن را کاهش خواهد داد.

البته در جرائم قابل گذشت، اگر چند شاکی وجود داشته باشد، امر تعقیب با شکایت هریک از آن‌ها می‌تواند صورت بگیرد. ولی برای توقف‌ قرار تعقیب، محاکمه یا اجرای حکم، بایستی همه شاکیان رضایت بدهند. درصورتی‌که یکی یا چند نفر از شاکیان فوت کنند، این حق به ورثه آن‌ها می‌رسد. چنانچه فرد شاکی فوت شده، چند وارث داشته باشد، متقوف‌ شدن تعقیب، محاکمه یا اجرای حکم، موکول به رضایت همه آن‌ها خواهد بود.

نکته: باید توجه نمود که اگر پس از اعلام رضایت، فرد شاکی از رضایت خود منصرف شود، هیچ ترتیب اثری داده نخواهد شد.

تفکیک جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت توسط قانون‌گذار تعیین شده و شرح هر جرم در مواد قانونی مختص خود آن گنجانده می‌شود. همچنین بعضی جرائم در قانون، اختصاصا به آن‌ها اشاره می‌شود. این جرایم به شکل کلی شامل موارد زیر هستند:

• جرائمی که امنیت داخلی و بین‌المللی کشور تهدید کنند
• جعل اسناد رسمی
• زنا کردن
• هر نوع روابط نامشروع حتی کم‌تر از زنا
• قتل عمد
• آدم‌ربایی

تمامی موارد، علی‌رغم دارا بودن شاکی خصوصی به محض رویت شدن، تحت پیگیرد قانونی قرار می‌گیرند. همچنین مراحل رسیدگی و خاتمه پرونده را تا انتها طی خواهند کرد.

مرور زمان در جرائم قابل گذشت

در لیست جرائم قابل گذشت مرور زمان آن مدتی است که پس از گذشت آن اعلام شکایت، تعقیب، تحقیق، رسیدگی به دعوا یا مجازات امکان نداشته باشد. یک نکته قابل توجه این است که براساس قانون، مرور زمان صرفا از نوع جرایم تعزیری است. بنابراین، جرائمی مانند قصاص، حدود و دیات در این دسته قرار نمی‌گیرند.

مبدا مرور زمان، همان تاريخی است كه قانون تعيين کرده و از آن تاريخ محاسبه آن برای جرم يا مجازات آغاز می‌شود. در حقیقت در لیست جرائم قابل گذشت مرور زمان از يک تاريخ شروع و در تاريخی ديگر تمام می‌شود. همچنین شروع اعمال مرور زمان را مبدأ و به زمانی که پس از آن امکان تعقیب فرد متهم و شکایت برای صدور حکم وجود نداشته باشد را مرور زمان عنوان می‌کنند.

مرور زمان سه دسته دارد که عبارتند از:

مرور زمان برای شکایت

مرور زمان برای شكايت، طی شدن مدتی است كه شاکی يا وراث او در جرائم قابل گذشت از تاريخ اطلاع جرم، شكايت خود را مطرح می‌كنند. در غیر این‌صورت شكايت آن‌ها پس از آن مدت شنيده نخواهد شد.

مرور زمان برای تعقیب

اگر از تاریخ وقوع جرم تا انقضاء موعد قانونی آن، جرمی تعقیب نشود، شاکی پس از آن قادر نیست به تعقیب یا پیگیری جرم بپردازند. یعنی زمانی تعقیب جرایم تعزیری به دلیل مرور زمان متوقف ‌می‌شود که از تاریخِ وقوعِ جرمِ صورت گرفته تا منقضی شدن آن تعقیب نشده باشد. البته‌‌، موعد مقرر آن باتوجه به قانون برای انواع جرم‌های صورت گرفته، متفاوت است.

مرور زمان برای اجرای حکم

مرور زمان برای اجرای حکم، یعنی اگر از تاريخ آخرين اقدام برای تعقيب تا انقضاء مواعد، به صدور حكم منتهی نشده باشد، آن تعقيب متقوفف می‌شود.

در قانون جديد مرور زمان، صدور حكم از تاريخ آخرين اقدام برای تعقيب يا تحقيق محاسبه مي‌شود. بنابراين، مبدأ مرور زمان برای صدور حكم، تاريخ آخرين اقدام برای تعقيب يا تحقيق است.

همان‌گونه که عنوان شد، آگاهی از لیست جرائم قابل گذشت کمی پیچیده است. همین پیچیدگی و تخصصی بودن، لزوم دریافت راهنمایی از یک موسسه حقوقی معتبر را بیان می‌کند. تیم تخصصی ما در وکیل ارومیه تمامی تلاش خود را به کار بسته تا شما را با مجرب‌ترین وکلای کشور آشنا کند. اگر شما با مشکلاتی از هر نوع، درگیر هستید، وکلای حاذق ما آماده ارائه راهنمایی و مشاوره هستند.

جمع بندی

یکی از تقسیم‌بندی‌های مهم‌ که برای جرایم وجود دارد، لیست جرائم قابل گذشت است. یعنی این‌که در صورت رضایت شاکی، هیچ نیازی نیست مجرم مورد تعقیب قرار بگیرد. حتی اگر شاکی دستگیر شده باشد، با رضایت او آزاد خواهد شد.

درکل، مصادیق متعددی در ارتباط با قابل گذشت بودن یا غیرقابل گذشت بودن یک جرم وجود دارد که در قانون به همه آن‌ها اشاره شده است. ولی موضوعی که اهمیت دارد، نحوه رضایت دادن شاکی است که باید به شکل صریح عنوان شده باشد.