چک برگشتی چیست؟ استعلام رفع سو اثر چک برگشتی قدیمی

در دنیای اقتصاد امروز، چک یکی از مهم ترین اسناد تجاری پرکاربرد و مهم شناخته می شود. امروزه می توان افرادی را مشاهده کرد که تنها با استفاده از چک به انجام معاملات تجاری خود می پردازند. از این رو، قانون گذاران، قوانین را در جهت صحت چک تدوین کرده اند که مانع از بروز هرگونه مشکل در هنگام وصول آن می گردند. با این حال، برگشت خوردن چک یک امر بدیهی است و برای هر فرد امکان رخداد آن وجود دارد.

چک برگشتی، چکی است که در زمان مقرر وصول نشده و یا به صورت بلامحل صادر گردیده است. این نوع چک ها در بانک برگشت خورده و قابلیت دریافت وجه را از دست می دهند. در ادامه این مقاله قصد داریم شما را با نحوه وصول چک برگشتی، عواقب برگشت خوردن چک و تمامی موارد مربوط به رفع اثر آن، آشنا سازیم تا بتوانید در صورت مواجه با هرگونه مشکل، به راحتی آن را رفع کنید.

برای مشاوره حضوری و تلفنی با وکلای ما که در صفحه بهترین وکیل ارومیه معرفی شده اند تماس بگیرید.

نحوه وصول چک برگشتی

اگر صادرکننده چک در موعد مقرر، توانایی پرداخت وجه آن را نداشته باشد، چک برگشت می خورد. عدم کافی بودن موجودی حساب را می توان یکی از علل اصلی چک برگشتی دانست. اگر روزی در موقعیتی قرار گرفتید که چک شما در بانک برگشت خورد، باید با نحوه وصول چک برگشتی آشنا باشید تا بتوانید از روش های قانونی وجه چک را دریافت کنید. برای وصول چک برگشتی از بانک می توانید از روش های ذیل استفاده کنید:

شکایت کیفری

اولین روش برای وصول چک برگشتی، شکایت کیفری از صادر کننده آن است. در این صورت فرد صادر کننده چک به مجازات حبس و جزای نقدی محکوم می گردد. توجه داشته باشید که این روش تنها باعث مجازات صادر کننده گردیده و به هیچ عنوان به شما در دریافت وجه چک کمک نمی کند. در این روش برای دریافت وجه باید به شیوه حقوقی اقدام کرده و دادخواست مطالبه وجه را به دادگاه ارائه کنید. این روش را می توان مطمئن ترین راه برای وصول چک دانست چرا که صادر کننده برای جلوگیری از مجازات های کیفری، وجه چک را پرداخت خواهد کرد.

ثبت چک

روش دیگر وصول چک برگشتی، اقدام از طریق شیوه ثبتی می باشد. در این روش، اموال صادرکننده چک را از طریق اداره ثبت معرفی می کنید. در روش وصل چک از طریق اداره ثبت، باید شکایت خود را همراه با گواهی عدم پرداخت چک و اطلاعات مربوط به صادرکننده آن به اداره ثبت تحویل دهید. فراموش نکنید که در این روش، امکان شکایت از ضامن و ظهر نویس چک وجود ندارد. بی شک راه اندازی سامانه صیاد برای ثبت چک، می تواند برگشت خوردن چک را تا حد زیادی کاهش دهد.

روش حقوقی

در این روش به صادر کننده چک مهلت کوتاهی برای پرداخت هزینه آن داده می شود. اولین قدم در روش حقوقی، دریافت گواهی مربوط به عدم پرداخت وجه چک از بانک و ارائه درخواست صدور اجرای آن از دادگاه می باشد. پس از آن به صادر کننده مهلت 24 ساعته داده می شود تا در طی این زمان، مبلغ مقرر را به دارنده چک پرداخت کند. در غیر اینصورت تمامی حساب های او بسته می شند. پس از آن، مجدد 10 روز دیگر به صادر کننده مهلت می دهند، مبلغ را پرداخت نماید. اگر در طی این 10 روز نیز توانایی پرداخت آن را نداشته باشد، متحمل محدودیت های مالی می شود.

عواقب چک برگشتی

امروزه ارائه چک برای افراد، با قوانین سرسختانه ای رو به رو است تا جایی که بانک ها بدون ارزیابی چک صادر نمی کنند. در گذشته دریافت چک بسیار آسان بود از این رو افراد بدون ارزیابی حساب خود، می توانستند به راحتی چک دریافت کرده و از آن برای انجام معاملات تجاری خود استفاده کنند. بی شک، با این شرایط تعداد چک های برگشتی بسیار افزایش می یافت. امروزه سیستم بانکی به گونه ای تعبیه شده است که حتی در صورت برگشت چک، با بانک های دیکر نیز دچار مشکلاتی خواهید شد.

قرارگیری در فهرست مشتری های بدحساب

در گذشته اگر فردی با برگشت چک خود مواجه می شد، بانک به او فرصت ده روز می داد تا بتواند مبلغ چک را وصول کند. اما در حال حاضر در صورت برگشت چک، در فهرست مشتری های بد حساب قرار گرفته و با محدودیت های بسیاری رو به رو خواهید شد.

عدم افتتاح حساب بانکی جدید

از آنجایی که با برگشت چک خود در لیست سیاه بانک قرار گرفته اید، نمی توانید در دیگر شعب نیز حساب جدید افتتاح کنید.

عدم امکان دریافت کارت بانکی جدید

هیچ بانکی اجازه صدور کارت بانکی جدید برای افراد بد حساب را ندارد. حتی در صورت تمام شدن مهلت کارت بانکی خود نیز نمی توانید آن را تمدید نمایید.

عدم ارائه تسهیلات به صاحب چک

صاحب چک برگشتی توانایی دریافت هیچ یک از تسهیلات بانکی مانند وام و ضمانت را نخواهد داشت. تنها در صورت رفع مشکل چک می توانید مجددا از این نوع تسهیلات استفاده کنید.

عدم امکان استفاده از خدمات ارزی

با برگشت خوردن چک، حساب های ارزی نیز مسدود می شوند. در نتیجه آسیب زیادی به تجارت و اعتبار افراد وارد می شود.

عدم ارائه ضمانت نامه بانکی

در صورت قرارگیری در فهرست سیاه بانک، هیچگونه ضمانتی برای شما ممکن نخواهد بود. همچنین نمی توانید ضامن افراد دیگر برای دریافت وام یا تسهیلات بانکی شوید.

علاوه بر این با توجه به ماده 7، اگر فردی چک بلامحل صادر کند با مجازات قانونی رو به رو می شود. اگر مبلغ چک کمتر از یک میلیون نوشته شده باشد، صادر کننده آن به تحمل شش ماه حبس، اگر بین 1 الی 5 میلیون باشد، به شش ماه تا یک سال حبس و برای بالای 5 میلیون نیز به یک الی دو سال حبس محکوم می شود.

مدت اعتبار چک برگشتی

توجه داشته باشید که اگر در مدت اعتبار چک برگشتی، آن را پیگیری نکنید، از لحاظ کیفری امکان رسیدگی به آن وجود نخواهد داشت. در نتیجه تنها باید از طریق دادگاه حقوقی نسبت به پیگیری آن اقدام کنید. اگر پیگیری لازم از سوی دارنده چک انجام نشود، پس از گذشت 5 سال از تاریخ صدور دادخواست رسیدگی به آن، در مراجع قانونی اعتبار لازم برای پیگیری و رسیدی را نخواهد داشت.

در حالت کلی می توان گفت چک تاریخ ابطال نداشته و در هر تاریخی می توان آن را وصول کرد. اما پیگیری های قانونی دارای مدت زمان معین هستند. تمامی چک ها در یک دوره 3 ساله تاریخ منقضی می شوند. بدین معنی که فرد صادرکننده چک می تواند تا سه سال آینده نیز تاریخ چک را قید کند اما پس از آن ثبت در سیستم صیاد ممکن نیست.

رفع اثر چک برگشتی

با توجه به قانون صدور چک مصوب در سال 1397 و بخش نامه های مربوط به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، فرد دارنده چک می تواند از طریق شعب و واحد های تابع بانک ها، نسبت به استعلام رفع سوء اثر چک برگشتی خود اقدام کند. شما می توانید از طریق روش های زیر نسبت به رفع سوء اثر چک برگشتی خود اقدام نمایید:

• فرد دارنده چک برگشتی باید فیزیک آن را به بانک ارائه کند و در قبال آن رسید دریافت نماید.
• در صورت عدم امکان ارائه فیزیک چم در اثر مفقودی یا سوختگی، فرد صادرکننده چک برگشتی باید در دفترخانه اسناد رسمی حضور یابد تا رضایت خود را مبنی بر عدم اگذاری چک به فرد ثالث اعلام نماید. پس از آن، بانک با دریافت رضای نامه، نسبت به رفع سو اثر چک اقدام می نماید.
• با ارائه نامه رسمی از مرجع ثبتی ذی صالح، با توجه به ماده 381" آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدی به شکایت از عملیات اجرایی" با ذکر تمامی مشخصات اصلی چک، می توانید نسب به رفع سوء اثر آن اقدام کنید.
• ارائه حکم قضایی با موضوع برائت ذمه صادرکننده چک از آن.
• گذشت سه سال از تاریخ صدور عدم پرداخت مبلغ چک در صورت عدم طرح دعوای کیفری یا حقوقی توسط دارنده آن.

قانون چک برگشتی جدید

با توجه به قانون چک برگشتی جدید که در سال 1397 ابلاغ شد، می توان از طریق دادگاه نسبت به صدور فوری اجرای الزامات چک برگشتی اقدام کرد. برای درخواست اجرای آن، به عنوان گیرنده چک باید گواهی مربوط به عدم پرداخت را به دادگاه عمومی و حقوقی ارائه دهید. سپس با کمک یک وکیل خبره، درخواست خود را مبنی بر صدور اجرائیه چک برگشتی مطرح نمایید.

رفع اثر چک برگشتی جدید

با توجه به قانون جدید، اگر بخشی از مبلغ چک در حاب فرد صادرکننده آن مسدود شود، می تواند با واریز مبلغ کسری از آن، اثر چک برگشتی خود را رفع کند. بانک نیز باید علاوه بر مسدود کردن مبلغ مورد نظر تا هنگام مراجعه دارنده چک و تا حداکثر یک سال، در طی سه روز، واریز مبلغ را انجام دهد و آن را به دارنده چک اطلاع دهد.

استعلام رفع سو اثر چک برگشتی قدیمی

تمامی مشتری های بانک ملی با در دست داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی می توانند نسبت به رفع سوء اثر چک های برگشتی خود اقدام کنند. شما باید با همراه داشتن تمامی مدارک به شعبه ای که در آن حساب دارید، مراجعه نموده و در خواست خود را مبنی بر استعلام رفع سوء اثر بیان کنید. پس از آن و دریافت نتیجه، اصل فیزیک چک برگشتی را همراه با رضایت نامه محضری ارائه نمایید و با ارائه صورت حساب، تامین موجودی، واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود کردن آن به مدت 2 سال را انجام دهید.

در حالت کلی بانک ها باید به سامانه قوه قضاییه مراجعه کرده و برای صادرکننده چک، استعلام برگشتی بگیرند. اگر فرد دارای سوء سابقه نباشد، کد شش رقمی را در سامانه بانک مرکزی وارد کرده و رفع سوء اثر می کنند. در غیر این صورت امکان انجام این کار برای فرد صادر کننده ممکن نخواهد بود.  

خبر خوش برای صاحبان چک برگشتی

معاون فناوری های نوین در مورد رفع مسدودی حساب های صادرکننده چک چنین بیان کرد که این مورد در دستور کار قرار گرفته است. این امر را می توان یک خبر خوش برای صاحبان چک های برگشتی دانست. به گونه ای که فرد صادر کننده چک با دریافت رضایت از صاحب چک و پرداخت مبلغ مسدودی، به انجام این امر کمک می کند.

سخن پایانی

امروزه بسیاری از معاملات تجاری با استفاده از چک انجام می شوند. چک ها باید در زمان مقرر توسط دارنده آن، نقد شوند اما در برخی موارد به دلیل عدم وجود موجودی کافی، برگشت می خورند. در این صورت آشنایی با شرایط نحوه وصول چک برگشتی و مدت زمان اعتبار پیگیری آن می تواند به شما در دریافت وجه کمک کند. در این مقاله سعی کردیم شما را با روش های نحوه وصول چک برگشتی، نحوه رفع سوء اثر آن و نیز عواقب برگشت خوردن چک آشنا سازیم.